Hội thảo khoa học “Đánh giá chính sách, pháp luật về hiến, lấy, ghép mô, tạng tại Việt Nam"

Sáng ngày 26/11, Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp với Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia - Bộ Y tế tổ chức hội thảo khoa học “Đánh giá chính sách, pháp luật về hiến, lấy, ghép mô, tạng tại Việt Nam”, theo đó, nhiều ý kiến của các chuyên gia tham dự kiến nghị cần bổ sung thêm các quy định về chế độ đối với người hiến mô, tạng.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia cho biết, theo quy định của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác, người đã hiến khi còn sống được chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến tại cơ sở y tế và được khám sức khỏe định kỳ miễn phí; được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí; được ưu tiên ghép mô, tạng khi có chỉ định ghép của cơ sở y tế. Tuy nhiên, Luật không quy định kinh phí giành cho chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí đối với người đã hiến mô, tạng tại cơ sở y tế cũng như khám sức khỏe định kỳ miễn phí sẽ được lấy từ nguồn nào. 

Mặt khác, Luật Bảo hiểm y tế cũng không có nội dung nào quy định về thanh toán chi phí cho việc sàng lọc, thăm khám, chuẩn bị trước, trong khi hiến cũng như phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi hiến. Ngoài ra, đối với người hiến khi còn sống, chưa có chế độ hỗ trợ đối với người chăm sóc người hiến sống. Trong khi đó, với mỗi người hiến khi còn sống, khi kiểm tra sức khỏe và phục hồi sau khi hiến luôn cần người nhà chăm sóc,…

Ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia phát biểu tại Hội thảo

Từ thực tế này, ông Nguyễn Hoàng Phúc kiến nghị, cần bổ sung thêm các quy định về chế độ cho người hiến mô, tạng nhằm tôn vinh xứng đáng sự hy sinh và nghĩa cử cao đẹp của người đã hiến mô, tạng khi còn sống và hiến sau khi chết não.

Theo ông Nguyễn Hoàng Phúc, các quy định về chế độ cho người hiến mô, tạng cần cụ thể, bao gồm: Chế độ cho người hiến sống và gia đình (bất kể người hiến tặng là người thân cùng huyết thống hoặc người hiến tặng vô danh); Chế độ đối với người hiến tặng sau khi chết, chết não và gia đình. Trong đó, đối với người hiến tặng sau khi chết, chết não, cần được miễn toàn bộ chi phí khám, chữa bệnh tại cơ sở y tế trước khi chết não và hiến tạng; Được hỗ trợ vận chuyển thi thể về địa phương và chi phí mai táng; Bố mẹ hoặc con được tặng thẻ BHYT miễn phí suốt đời kể từ ngày hiến tặng và được thanh toán ở hạng mức cao nhất 100%; Ngoài ra, có chế độ ưu tiên học phí ở hệ thống các trường đào tạo công lập cho bố mẹ hoặc con của họ; được ưu tiên khi đi các phương tiên giao thông công cộng,... và các chế độ, chính sách phù hợp khác.

Về nội dung này, TS. BS. Đặng Hồng Nam, Phó Vụ trưởng, Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế cho rằng, đối với người đã hiến tạng nên xem xét quy định được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí suốt đời kể từ ngày hiến tạng (để tránh việc hiểu quy định hiện nay chỉ biết là được cấp nhưng không rõ được cấp đến bao giờ).

Bên cạnh đó, đối với người hiến bộ phận cơ thể người mà đã có thẻ bảo hiểm y tế thì cần xem xét quy định được mức hưởng chế độ bảo hiểm y tế ở mức cao nhất khi khám bệnh, chữa bệnh; Xem xét mở rộng phạm vi hưởng bảo hiểm y tế với người hiến mô; … Đồng thời, cần làm rõ thời điểm ngay sau khi hiến đối với trường hợp phải điều trị ngay sau khi hiến.

Ths.Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế phát biểu tại Hội thảo

Cho rằng, quy định về quyền lợi của người hiến mô, bộ phận cơ thể người là một trong những bất cập chính của Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác hiện nay, Ths.Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế đề nghị, một trong 3 chính sách lớn cần tập trung sửa đổi là quyền lợi cho người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết.

Đánh giá tác động đối với chính sách này, Ths.Trần Thị Trang đưa ra 3 giải pháp. Trong đó, có giải pháp đề xuất, người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết được hỗ trợ chi phí hồi sức, chẩn đoán chết não, đánh giá chức năng bộ phận cơ thể người; Được khôi phục về mặt thẩm mỹ, chế độ mai táng phí, tôn vinh đối với người hiến; Chế độ cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí đối với thân nhân người hiến thông qua Quỹ bảo hiểm y tế (thân nhân ở hàng thừa kế thứ nhất).

Theo Ths.Trần Thị Trang việc quy định như vậy sẽ bảo đảm được quyền lợi cho người hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết và thân nhân của người hiến bộ phận cơ thể người sau khi chết. Đồng thời, thúc đẩy hoạt động ghép mô, bộ phận cơ thể người ở nước ta, góp phần cứu chữa, kéo dài sự sống cho hàng nghìn bệnh nhân mắc các bệnh về suy mô, tạng ở nước ta; bảo đảm minh bạch trong việc hỗ trợ thực hiện quyền lợi, chế độ đối với người hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác cũng như phù hợp với thông lệ, kinh nghiệm của các nước trên thế giới trong việc hỗ trợ, bảo đảm quyền lợi cho người hiến mô, bộ phận cơ thể người.

GS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp. Hà Nội phát biểu tại Hội thảo

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến chuyên gia cũng khẳng định tính đúng đắn, cần thiết phải bổ sung thêm các quy định về chế độ cho người hiến mô, tạng. Một số ý kiến đề xuất, bổ sung quy định về sự hỗ trợ của bảo hiểm y tế đối với người hiến mô, tạng trong trường hơp: Được thanh toán toàn bộ chi phí khám sàng lọc, tư vấn, xét nghiệm, đánh giá đủ điều kiện hiến tặng mô, tạng; Thanh toán chi phí chuẩn bị, phẫu thuật lấy mô, tạng, chi phí chăm sóc hồi phục sức khỏe ngay sau khi hiến tặng và chi phí định kỳ khám sức khỏe ngay tại cơ sở y tế đã hiến tặng hoặc nơi gần nhất;…. Ngoài ra, cần có chế độ ưu đãi đặc thù khác.

Cũng tại Hội thảo, qua tham luận và ý kiến thảo luận, các đại biểu tập trung kiến nghị nhiều nội dung quan trọng liên quan đến: Độ tuổi người hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người; Thành lập Hội đồng xác định chết não; Sửa đổi các quy định về cơ sở vật chất phục vụ hoạt động lấy, ghép mô, tạng; Quy định rõ nguồn hiến không cùng huyết thống đồng thời có chính sách hợp lý đối với đối tượng này; Quy định cụ thể và chặt chẽ về điều kiện hiến mô, tạng vì mục đích nghiên cứu khoa học và giảng dạy; Bổ sung quy định về các trường hợp loại trừ;…

TS.Nguyễn Văn Hiển, Viện trưởng Viện nghiên cứu lập pháp kết luận Hội thảo

Kết luận Hội thảo, TS.Nguyễn Văn Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp ghi nhận và đánh giá cao ý kiến tham luận, thảo luận của các chuyên gia, nhà khoa học. Khẳng định, Hội thảo khoa học có ý nghĩa rất lớn về mặt khoa học cũng như thực tiễn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp cho biết, các kiến nghị cụ thể tại Hội thảo sẽ được tổng hợp, là thông tin, luận cứ khoa học hữu ích đối với việc tham mưu phục vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội trong việc xem xét cho ý kiến, thông qua dự án Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác (sửa đổi) trong thời gian tới./.

Toàn cảnh Hội thảo "Đánh giá chính sách, pháp luật về Hiến, lấy, ghép mô, tạng ở Việt Nam"